Vlaco, de Vlaamse zusterorganisatie van de BVOR (Branche Vereniging Organische Reststoffen) bracht een mooi leaflet uit met de zeven bewezen voordelen van compostgebruik, gebaseerd op de resultaten uit verschillende onderzoeken. Samengevat: verbetering bodemstructuur, activering bodemleven, toename bodemhumus, makkelijker infiltreren water, voorkomen uitdroging, tegenwerking bodemverzuring, traagwerkende nutriënten.
Voordeel 1: Compost verbetert de bodemstructuur
Compost levert stabiele organische stof aan de bodem, dit zorgt voor stevige bodemaggregaten. Compost is als het ware een goede ‘lijm’ om de zand-, klei- en leempartikels samen te houden. Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat een goede bodemstructuur ervoor zorgt dat de bodem beter gewapend is tegen verdichting, verslemping en erosie. Een voorbeeld van de opbouw van een stevige bodemstructuur zie je hieronder.
Voordeel 2: Compost activeert het microbiologische bodemleven
In de bodem krioelt het van het leven. Sommige beestjes zijn microscopisch klein, andere kan je perfect zien. Deze bodemdieren zijn noodzakelijk voor tal van functies in de bodem. Compost is voedsel voor de bodemdiertjes, dat weten we al eeuwen. Ook deze veldproef toont aan dat door compost aan de bodem toe te voegen, een grote verscheidenheid aan organismen gestimuleerd wordt en er een uitgebreider en evenwichtiger bodemleven ontstaat. Dat biedt weerstand aan schadelijke organismen.
Voordeel 3: Compost zorgt voor voldoende bodemhumus
Voldoende organische stof is essentieel om een vruchtbare bodem te hebben of te behouden. Compost verrijkt je bodem met een grote dosis stabiele organische stof. Hierdoor krijgt de bodem de typische vruchtbare donkere kleur. De hoeveelheid organische stof die ideaal is voor je bodem hangt af van je bodemtextuur. Zandbodems hebben meer organische stof nodig dan bijvoorbeeld leembodems. De bovengenoemde veldproef toont aan dat 20 jaar toedienen van compost zorgt voor een duidelijke verhoging van het organische stofgehalte van de bodem ten opzichte van het gebruik van alleen kunstmest.
Voordeel 4: Compost vergemakkelijkt de infiltratie van water en vermindert zo erosie
Dankzij compost heeft de bodem stevigere bodemaggregaten. Regendruppels krijgen ze niet zo makkelijk kapot. Door een betere porositeit door het gebruik van compost, dringt het regenwater vlotter in de bodem en spoelt het minder af. Onderzoek toont dat dit vooral voor leem- en kleibodems een groot voordeel is. Stevige bodemaggregaten verkleinen de kans op erosie aanzienlijk. Onderstaande grafiek toont het effect van het toedienen van compost gedurende 20 jaar op de infiltratiecapaciteit van de bodem tegenover een situatie waar alleen kunstmatig (mineraal) is bemest.
Voordeel 5: Compost voorkomt uitdroging van de bodem
Een bodem met een goede bodemstructuur bevat zowel kleine als grote poriën. De grote poriën zorgen voor een betere infiltratie van het water. De kleine poriën staan in voor het vasthouden van water in de bodem. Dit werkt als een spons. Ook dit meerjarig onderzoek wijst uit dat compost vooral in lichtere zandbodems zorgt dat de bodem beter water vasthoudt en dat de planten dus beter drogere periodes zullen overleven. Onderstaande grafiek toont hoe de bodem na 20 jaar evolueert in watervasthoudend vermogen. De vergelijking is gemaakt met een bodem die enkel kunstmest kreeg.
Voordeel 6: Compost werkt de bodemverzuring tegen
De verzuring van de bodem is een natuurlijk proces. Menselijke invloeden zoals zure regen, landgebruik of bemesting met zuurwerkende meststoffen versterken die verzuring. Soms is het dus nodig om de zuurtegraad (of pH) van je bodem weer op peil te brengen. Dat kan door te bekalken. Meerjarig onderzoek toont aan dat als je regelmatig compost als bodemverbeteraar gebruikt, je de nood aan kalk om de pH van de bodem te verhogen, vermindert. Compost heeft een neutrale tot basische pH en werkt bodemverzuring tegen.
Voordeel 7: Compost levert traagwerkende nutriënten
Compost bevat naast organische stof ook voedingsstoffen zoals stikstof (N), fosfor (P), kalium (K), maar ook calcium (Ca), magnesium (Mg), zwavel (S), ... Een belangrijk voordeel van compost dat tevens duidelijk wordt aangetoond in de 20 jarige veldproef, is dat de voedingsstoffen gebonden zijn aan de organische stof. Hierdoor gaan ze minder snel verloren door uitspoeling en komen ze slechts geleidelijk aan vrij op het ritme dat de planten ze nodig hebben. Daarnaast verhoogt compost ook de capaciteit van de bodem om voedingsstoffen vast te houden. Door compost te gebruiken gaan dus ook voedingsstoffen uit meststoffen minder snel verloren. Tweemaal winst.
“Compost heeft een groot potentieel om koolstof langdurig in de bodem op te slaan. Uit verschillende Internationale lange termijn onderzoeken blijkt dat na een periode van 4 tot 12 jaren nog 11 % tot 45 % van de met compost toegediende organische stof in de bodem aanwezig is.” Bron: ISWA Report: BENEFITS OF COMPOST AND ANAEROBIC DIGESTATE WHEN APPLIED TO SOIL